فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: مواد منفجره مصرفی در معادن
1-1- مقدمه 1
1-2- باروت 2
1-3- آنفو (ANFO) 3
1-4- آنفوی مقاوم درمقابل آب (Akvanol) 4
1-5- آنفوی سنگین (Heavu ANFO) 5
1-6- مواد منفجره ژله ای (Slurry) 5
1-7- مواد منفجره امولسیون (Emulsion) 6
1-7-1- امولیت (Emulite) 8
1-8- امولان (Emulan) 8
1-9- دینامیت (Dynamite) 9
فصل دوم: عوامل انفجاری
2-1- مقدمه 10
2-2- فتیله اطمینان (Safety Fuse) 10
2-2-1- آتشکاری با فتیله اطمینان و چاشنی 11
2-2-2- مزایا و معایب فتیله اطمینان 11
2-2-2-1- مزایا 11
2-2-2-2- معایب 12
2-3- فتیله انفجاری (Detonating Cord) 12
2-3-1- مزایا و معایب فتیله انفجاری 13
2-3-1-1- مزایا 14
2-3-1-2- معایب 14
2-4- چاشنی برقی 14
2-4-1- مزایا و معایب آتشباری برقی 15
2-4-1-1- مزایا 15
2-4-1-2- معایب 16
2-5- سیستم هرکودت (چاشنی گازی) 16
2-5-1- مزایا و معایب سیستم هرکودت 17
2-5-1-1- مزایا 17
2-5-1-2- معایب 17
2-6- سیستم نانل 18
2-6-1- مزایای سیستم نانل 18
2-7- پرایمر 19
2-8- بوستر 19
2-9- تأخیر و نقش آن در پارامترهای انفجار و خردشدگی سنگها 20
فصل سوم: بررسی سیستم نانل و استفاده از آن در چند معدن
3-1- مقدمه 23
3-2- فرآیند ساخت نانل 24
3-3- اجزاء تشکیل دهنده واحد نانل 25
3-3-1- تیوپ نانل 25
3-3-2- چاشنی 26
3-3-3- رابط 27
3-3-4- استارتر 28
3-3-5- برچسب مشخصات نانل 29
3-3-6- گیره 29
3-4- آزمایشهای انجام شده در روی تیوپ نانل 29
3-4-1- بررسی مقاومت تیوپ نانل 29
3-4-2- حساسیت در مقابل عوامل شیمیایی 30
3-5- انواع چاشنی نانل 30
3-5-1- چاشنی NONLE GT/MS 32
3-5-2- چاشنی NONEL GT/T 32
3-5-3- چاشنی NONEL UNIDET 33
3-6- انواع رابط 34
3-6-1- رابط نوع UB0 34
3-6-2- رابطهای نوع UNIDET 34
3-6-3- رابط خوشه ای 35
3-7- تحلیل مراحل آتشباری با نانل 35
3-7-1- اتصالات با استفاده از رابط UB0 36
3-7-2- اتصال تیوپ نانل به فتیله انفجاری (کرتکس) 38
3-7-3- اتصال توسط رابط خوشه ای 39
3-8- آتش کردن مدار نانل 40
3-8-1- ماشین انفجار دستی HN1 40
3-8-2- ماشین انفجار پنوماتیک از راه دور PN1 42
3-8-3- انفحار با چاشنی الکتریکی 43
3-9- چند نمونه از نحوه اتصال مدار با استفاده از چاشنی و رابط های نانل 43
3-9-1- مدار انفجار کوچک پلکانی 43
3-9-2- مدار انفجار بزرگ پلکانی 44
3-9-3- انفجار جهت حفر ترانشه 45
3-9-4- اتصال با استفاده از رابط های NONEL UNIDET برای معادن روباز 46
3-9-5- اتصال با استفاده از رابط های NONEL UNIDET برای حفر ترانشه 49
3-9-6- آتشباری تونل 50
3-10- استفاده نانل برای آتشباری معدن ماگما سوپریور سوپریور آریزونا 51
3-10-1- آزمایش نانل در حفر راهروها 51
3-10-2- آزمایش نانل در کارگاههای استخراج معدن ماگما سوپریور 51
3-10-3- تاثیرات خرجگذاری نانل و بهم بستن آن 52
3-11- استفاده از نانل برای آتشباری معدن طلای هارمونی 53
3-12- استفاده از نانل در معدن گل گهر 60
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل و نتایج بدست آمده از استفاده نانل
4-1- معدن ماگما سوپریور 74
4-1-1- چال منفجر نشده (Misfire) 74
4-1-2- مطالعه زمانی 74
4-1-3- استاندارد کردن الگوی حفاری 75
4-1-4- نتایج بدست آمده از استفاده نانل در معدن ماگما سوپریور 75
4-2- معدن طلای هارمونی 76
4-2-1- نتایج بدست آمده از بکارگیری سیستم نانل در معدن طلای هارمونی 78
4-3- معدن گل گهر 81
4-4- مراحل قبل از خرج گذاری 82
4-5- هنگام خرجگذاری 82
4-6- وصل کردن مدار 83
4-7- کنترل اتصالات 83
4-8- مهلت نگهداری در انبار 84
4-9- محصولات آسیب دیده 84
4-10- نتایج 85
فهرست منابع 87
پیوست 89
چکیده
این پروژه عنوان بررسی سیستم آتشباری نانل را به خود اختصاص داده است. ابتدا مواد منفجره صنعتی (مواد منفجره معمول در معادن) بطور مختصر شرح داده شده است و از آنجا که اکثر مواد منفجره مورد استفاده در کارهای معدنی از حساسیت پایینی برخودارند، عوامل انفجاری مورد بررسی قرار گرفته اند. مقایسه انجام گرفته بین عوامل انفجاری، نشان دهنده این است که سیستم نانل دارای برتری هایی نسبت به دیگر عوامل میباشد. شرح کامل جزییات این سیستم بدنه اصلی این پروژه را تشکیل میدهد. بدنبال بررسی این سیستم، شرح نتایج بدست آمده از استفاده نانل در معدن مس ماگما سوپریور، سوپریور آریزونا، معدن طلای هارمونی و معدن سنگ آهن گل گهر ارائه شده است.
فصل اول: مواد منفجره مصرفی در معادن
1-1- مقدمه
در اوایل قرن هفدهم باروت سیاه تولید گردید و برای لق کردن سنگ در صنعت معدن، انفجار جایگزین روش اصلی یعنی حرارت دادن شد. با ورود به قرن هیجدهم باروت بطور گسترده ای در کارهای ساختمانی مورد استفاده قرار گرفت تا زمانی که ویلیام بیکفورد انگلیسی فتیله اطمینان را در سال 1831 به ثبت رساند. این فتیله یک وسیله مطمئن و ایمن برای آتش زدن باروت در اختیار آتشکاران قرار گرفت.
درسال 1846، اسکانیوسوبره رو که یک ایتالیایی بود نیتروگلیسیرین را کشف کرد. آلفرد نوبل برای ایمن کردن نیتروگلیسیرین به هنگام حمل و نقل در سال 1867 آنرا جذب Kieselguhr (نوعی خاک دیاتومه) کرد که نه تنها سه برابر وزن خود نیتروگلیسیرین را جذب می کرد بلکه از حساسیت آن نسبت به ضربه می کاست و پس از خمیر شدن و شکل گرفتن به صورت فشنگ در داخل کاغذ پیچانده می شد بدین ترتیب دینامیت اختراع شد.
آلفرد نوبل در سال 1875، نیتروگلیسیرین حل کرد و بدین ترتیب ژلاتین انفجاری (نوعی دینامیت) که مخلوطی ژلاتینی شکل از 92% نیتروگلیسیرین و 8% نیتروسلولز بود ساخت. و در سال 1879 از مخلوط کردن نیترات سدیم و سایر مواد به ژلاتین انفجاری مواد منفجره ضعیفتر بدست آمد. در سال 1920، نیتروگلیکول به دینامیت اضافه شد که نقطه انجماد آن را بطور قابل ملاحظه ای پایین آورد.
در سال 1956، آنفو (نیترات آمونیوم و گازوئیل) وارد بازار آمریکا شد. در سال 1985 نیترونوبل، آنفوی جدیدی را که مقاومت بیشتری در برابر آب داشت به نام Akvanol عرضه کرد.
و در سال 1960، اسلاری و مواد منفجره با گرانروی بالا تولید شدند ودر سال 1970 امولسیونهای انفجاری (امولیت) و در سال 1980، آنفوی تقویت شده جدید (امولان) تکمیل و عرضه شدند که تحول جدیدی را در چالهای آبدار بوجود آوردند. (9)
مواد منفجره صنعتی را به دسته های زیر تقسیم گردیده اند: (7)
1- مواد منفجره دانه ای مثل باروت و نیترات آمونیوم
2- مواد منفجره ژله ای
3- دینامیت ها
1-2- باروت
باروت مخلوطی مکانیکی از نیترات سدیم یا پتاسیم زغال و گوگرد است. در حالی که هیچکدام از آنها ماده منفجره نیستند. باروت از مواد منفجره کند سوز است و سرعت سوختن آن در مقایسه با مواد منفجره قوی خیلی کمتر از آنهاست. ترکیب انواع باروت در جدول (1-1) آمده است.
جدول (1-1): ترکیب انواع باروت (7)
مواد ترکیبی درصد ترکیبی در دو نوع A و B
A B
نیترات پتاسیم 74 -
نیترات سدیم - 71
زغال 6/15 5/16
گوگرد 4/10 5/12
حساسیت به ضربه و سرعت سوختن باروت نیترات سدیم دار (B) کمتر از باروت نیترات پتاسیم دار (A) است. ازدیاد زغال سبب کمتر شدن سرعت سوخت میشود. مقدار رطوبت کمتر از 2% و تغییر مختصر گوگرد اثری در سرعت سوختن باروت ندارد. باروت درفضای باز با سرعت 1cm/sec می سوزد و چنانچه شرایط سوختن سریع فراهم شود سرعت سوختن آن به 450m/sec می رسد. باروت را میتوان به صورت فله در چال ریخت یا به صورت فشنگهای ساخته شده به شکل استوانه مصرف کرد. (7)
1-3- آنفو (ANFO)
آنفو حروف اول کلمات (Ammonium Nitrate Fuel Oil) به معنی مخلوط نیترات آمونیوم و سوخت مایع است. نیترات آمونیوم در اکثر مواد منفجره بعنوان اکسید کننده مصرف دارد.
آنفو به علت ارزانی و ایمنی زیاد بمقدار وسیعی در کارهای معدنی مصرف میشود. بطور کلی آنفو شامل 94% نیترات آمونیوم است که دانه های آن با مواد ویژه ضد کلوخه شدن (Anticake) پوشیده شده و 6% سوخت مایع هم جذب آن گردیده است.
در پیرامون مواد ضد کلوخه شدن باید گفت که این مواد از این جهت به نیترات آمونیوم افزوده میشود که اولا از بهم چسبیدن دانه های نیترات و کلوخه شدن آنها جلوگیری نماید و در مرحله بعد باعث گردد که دانه های نیترات آمونیوم از استحکام کافی در برابر تغییرات درجه حرارت و تغییرات درصد رطوبت برخوردار شوند.
البته لازم به ذکر است که میزان افزودن مواد ویژه ضد کلوخه شدن باید به اندازه ای باشد که روی جذب گازوئیل اثر منفی نگذارد. حساسیت آنفو به انفجار مربوط به ترکیب، خواص فیزیکی ، ابعاد دانه ها و وزن مخصوص آن میباشد. سرعت انفجار آنفو با ازدیاد قطر خرج اضافه میشود و به حداثر 4300m/sec در قطر 13cm می رسد. محصور بودن نیز سرعت انفجار آنفو را بالا میبرد ماکزیمم انرژی از انفجار آنفوزمانی است که مقدار سوخت به 7/5 % برسد. اضافه کردن فلزات سوختی نظیر آلومینیوم سبب ازدیاد انرژی آنفو میباشد.
آنفو دارای مقاومت بسیار ضعیفی در برابر آب است. بنابراین در چالهایی که آب وجود داشته باشد آنفو را درون بسته های پلاستیکی ریخته و سپس درون چال فرستاده میشود. ایجاد دود نارنجی قهوه ای پس از انفجار، نشانه فاسد شدن آنفو به وسیله آب است که باید آنفو را درون کیسه های پلاستیکی بهتر بسته بندی کرد و یا از محصولات مقاوم در برابر آب استفاده نمود. معمولاً اختلاط نیترات آمونیوم و سوخت با نسبتهای مورد نظر در سر چال در کامیونهای ویژ ه خرجگذاری صورت میگیرد و به داخل چال پمپ میشود. (7)
1-4- آنفوی مقاوم در مقابل آب (Akvanol)
همانطور که اشاره شد یکی از مشکلات اصلی آنفو هنگام استفاده مقاومت ضعیف آن در برابر آب است. شرکت نیترونوبل، آنفوی مقاوم در برابر آب با عنوان تجارتی آکوانول (Akvanol) عرضه کرده است. آکوانول ازترکیب نیترات آمونیوم بخصوص وسوخت نفت (گازوئیل) ساخته میشود. و درمجموع وقتی که در معرض آب قرار گیرد شکل ژل به خود میگیرد. خاصیت آکوانول در آب بستگی به توانایی غلیظ شدن عوامل جهت تورم و تشکیل ژل دارد. خرجگذاری آکوانول ترجیحا در دل چال با ماشین خرجگذار از انتها تا سر چال انجام میگیرد. (9)
1-5- نیترات آمونیوم سنگین (Heavy ANFO)
همانطور که می دانیم هر چه وزن مخصوص ماده منفجره بیشتر باشد انرژی واحد وزن آن بیشتر است بعلاوه با ازدیاد وزن مخصوص، سرعت انفجار نیز بالا می رود که هر دوی اینها در کارآئی ماده منفجره موثرند. اما فضای خالی بین دانه های نیترات آمونیوم به 30 تا 40 درصد می رسد. برای بالا بردن وزن مخصوص بهتر است دانه هایی با ابعاد متفاوت را با هم مخلوط کنیم تا فضای خالی بین دانه ها کم شود و سرعت انفجار بالا رود. این پدیده تا جایی ادامه دارد که وزن مخصوص نیترات آمونیوم به 25/1 برسد ادامه دارد و پس از آن سرعت انفجار شدیدا پایین میآید. (7)
1-6- مواد منفجره ژله ای (Slurry)
از سال 1950، مخلوط نیترات آمونیوم و سوخت بعنوان ماده منفجره بکار گرفته شد. این ترکیب مخصوصا از نظر ایمنی و ارزانی بسیار ایده آل است. اما نقایص عمده آن شامل: عدم مقاومت دربرابر آب، وزن مخصوص کم و قطر بحرانی زیاد برای جبران این نقایص در سال 1960، مواد منفجره ژله ای بر پایه ترکیب آب و نیترات آمونیوم ساخته شد. ترکیب عمده این مواد ناریه در جدول (1-2) آورده شده است.
مقدار TNT در ترکیب بسته به قطر بحرانی و درجه حرارت محیط کار تغییرمی کند. در بین مواد ژله ای آنها که آلومینیوم دارند قوی ترند. این مواد در شرایط مرطوب و معادن روباز به مقدار زیاد استفاده میشوند. وزن مخصوص خرجگذاری بالا سیال بودن و ایمنی کاربرد این نوع مواد را زیاد میکند. مواد ژله ای را میتوان با دست یا پمپ به داخل چال فرستاد. مواد منفجره ژله ای به دو صورت فشنگی و فله ای ساخته میشود. آنهایی که به صورت فشنگ ساخته میشود هر چه قطر آنها بیشتر باشد حساسیتشان کمتر می گردد. هر جا که مواد منفجره ژله ای به صورت فله ای خرجگذاری شوند، برای حساس کردن آن، مواد گاز زا (مثل میکروبالنها) را همراه با ماده منفجره به داخل چال می فرستند. (7)
1-7- مواد منفجره امولسیون (Emulsion)
نوعی از مواد منفجره سیال است که در اوایل 1970 ، وارد بازار گردید امولسیون مخلوطی از اکسید کننده و سوخت است. در ساختمان شیمیایی این ماده ذرات اکسیدکننده در سوخت مایع شناورند. (شکل 1-1).
جدول (1-2): فهرست و میزان مواد مورد استفاده در ساخت مواد ژله ای (7)
نام مواد میزان مصرف (درصد)
نیترات آمونیوم 30 تا 70
نیترات سدیم 10 تا 15
نیترات کلسیم 15 تا 20
نیتراتهای آمین آلیفاتیک تا 40
آلومینیوم 15 تا 25
TNT یا حساس کننده 5 تا 25
صمغ 1 تا 2
تثبیت کننده 1/0 تا 2
گلیکول اتیلن 3 تا 15
آب 10 تا 20
امولسیون بصورت جامد ، ژله و مایع ساخته میشود. اما برای بسته بندی نوع جامد آن مناسب تر از سایر انواع میباشد. در درجه حرارت 7 - تا 32+ درجه سانتیگراد خواص خود را حفظ میکند. پایداری مواد منفجره امولسیون در برابر مرور زمان زیاد است و به ضربه کمتر از مواد ژله ای و دینامیتها حساسند و در مقایسه با اسلاری ها سرعت انفجار امولسیونها بیشتر است. در شرایط مرطوب مواد منفجره ژله ای و امولسیون هر دو مناسبند اما مواد امولسیون حتی در زیر آب هم قابل استفاده اند. بعلت بالا بودن سرعت انفجار، فشار موج ضربه مواد امولسیون نیز زیاد است چرا که فشار موج ضربه با سرعت انفجار نسبت مستقیم دارد. لذا اینگونه مواد برای شکستن سنگهای سخت و یا ساختن بوستر و پرایمر برای انفجار آنفو استفاده میشود. اسلاریها و مواد امولسیونی از یک خانواده اند اما دو تفاوت عمده بین آنها وجود دارد. اول اینکه امولسینها به علت اینکه در ترکیب آنها TNT وجود ندارند، حساسیت کمتر و ایمنی بیشتری دارند. تفاوت دیگر این است که سرعت انفجار امولسیون از اسلاری بیشتر است (بعلت ریز بودن ابعاد دانه های اکسید کننده ها سرعت انفجار آنها زیاد است) افزودن آلومینیوم به مواد امولسیونی سبب پایین آمدن سرعت انفجار و بالا رفتن انرژی ماده منفجره میشود. (7)
شکل (1-1): تجسمی از ساختمان شیمیایی مواد منفجره امولسیون (7)
1-7-1- امولیت (Emulite)
از جمله مواد منفجره ساخت نیترونوبل است که وزن مخصوص آن 2/1 سرعت انفجار m/sec 5000 قطر بحرانی mm 20 است. و قدرت آن نسبت به آنفو از 80 تا 104 درصد متغیر است. امولیت فله را توسط کامیونهای پمپ دار به داخل چال پمپ می کنند.
1-8- امولان (Emulan)
امولان ترکیبی ا زآنفو و امولیت فله است. در این مخلوط فضای خالی بین دانه های آنفو با مواد منفجره امولسیونی پر میشود. در نتیجه افزایش در انرژی و هم در دانسیته بوجود میآید و در شرایط چالهای آبدار و سخت بکار می رود. نسبت امولیت به آنفو از 20 تا 80 در چالهای خشک و از 80 تا 20 در چالهای آبدار تغییر میکند. در نتیجه دانسیته بالاتر و انرژی درونی زیادتر، قدرت خردکنندگی این ترکیب در هر متر حفاری تا 40% بیشتر و در نیتجه فاصله از سطح آزاد (Burden - فاصله ردیفها) و هم فاصله چالها در هر ردیف (Spacing) تا 20% افزایش می یابد. (9)
1-9- دینامیت (Dynamite)
اساس دینامیتها را نیتروگلیسیرین تشکیل میدهد. تنها تعداد معدودی از کارخانه های سازنده، به جای استفاده از نیتروگلیسیرین ازنشاسته استفاده می کنند. علت جایگزینی این است که معمولاً نیتروگلیسیرین به هنگام مصرف موجب سردرد میشود.
میتوان گفت دینامیتها از حساس ترین مواد منفجره محسوب میشوند. دینامیت برای اولین بار توسط آلفرد نوبل در سال 1867 در سوئد ساخته شد که مرکب از 75% وزنی گلیسیرین و 25% دیاتومیت بود. بعدها بجای دیاتومیت از موادی نظیر نیترات سدیم، خرده چوب، و غیره استفاده شد گر چه این مواد کمتر از دیاتومیت، نیتروگلیسیرین جذب می کنند. اما ماده منفجره حاصل بمراتب قوی تر از دینامیت نیتروگلیسیرین و دینامیت بود. (7)
دینامیت شامل دو زیر گروه میباشد.
الف- دینامیت های دانه ای
ب- دینامیت های ژلاتینی
بعد از اینکه عملیات خرجگذاری در داخل چال انجام شد باید خرج چال را منفجر کرد. برخی از مواد منفجره صنعتی مثل باروت سیاه بوسیله شعله کبریت یا نظایر آن آتش میگیرد اما بقیه مواد منفجره صنعتی که به عنوان خرج اصلی چالها قرار داده میشوند به علت حسایست کم آنها نیاز به یک عامل انفجاری قوی تر از شعله دارند که این کار به عهده چاشنی هاست که در فصل بعد بطور مختصر توضیح داده خواهد شد.
فصل دوم: عوامل انفجاری
2-1- مقدمه
فتیله اطمینان که اولین سیستم انفجاری غیرالکتریکی بود توسط ویلیام بیکفورد انگلیسی درسال 1831 به ثبت رسید. استفاده از دینامیت در سال 1867 سبب اختراع چاشنی شد که به فتیله اطمینان متصل می شد چون همانطور که می دانیم فتیله اطمینان به تنهایی قادر به انفجار مواد منفجره نیست. اختراع چاشنی حاوی فولمینات جیوه ازسوی آلفرد نوبل در 1867 انفجار انواع مواد منفجره را ایمن تر و موثرتر کرد. و بعد از آن در سال 1913 فتیله انفجاری اختراع شده و همزمان با گسترش دینامیت، تحقیقاتی در مورد روشهای جدید آتش زدن مواد منفجره صورت گرفت تا در اوایل قرن بیستم، سیستم الکتریکی آتش زدن ارائه شد واز سال 1922، اولین چاشنی الکتریکی تاخیری عملا مورد استفاده قرار گرفت. ارائه چاشنی با تاخیرات کوتاه مدت (10 تا 100 میلی ثانیه) در اواخر سالهای 1940 بیشترین اهمیت را در تکمیل فن آوریهای جدید آتشباری داشت. در اواخر سالهای 1970 سیستم آتش زدن نانل تکمیل گردید. (9)
2-2- فتیله اطمینان (Safety Fuse)
فتیله اطمینان اساسا از مقداری باروت نرم که دور آنرا الیاف کنف و پنبه به شکل لوله گرفته است تشکیل میشود. برای محافظت بیشتر در مقابل خراشیدگی ، رطوبت و سایرعوامل مکانیکی پوشش دیگری از جنس موم و صمغ و اجسام دیگر به آن اضافه می کنند. نوع و جنس این پوششها بسته به موارد مصرف فتیله در شرایط خشک مرطوب و یا آبدار فرق میکند. پوشش آسفالتی برای آب و هوای خشک و پوشش کائوچویی برای محلهای مرطوب است. قطر فتیله اطمینان 5 تا 6 میلیمتر و قطر دانه های باروت 2/0 تا 6/0 میباشد. یکنواخت سوختن از محسنات اصلی فتیله اطمینان است. معمولاً یک متر فتیله اطمینان در هوای آزاد در مدت 80 تا 100 ثانیه می سوزد. مقطع یک فتیله اطمینان که 18 برابر برزگتر شده در شکل (2-1) نشان داده شده است.
شکل (2-1): مقطع فتیله اطمینان (7)
2-2-1- آتشکاری با فتیله اطمینان و چاشنی
مواد منفجره کند نظیر باروت را میتوان با شعله یا فتیله اطمینان منفجر کرد ولی برای انفجار مواد منفجره قوی نیازمند به چاشنی می باشیم که یک سر فتیله اطمینان داخل چاشنی قرار گرفته و چاشنی را داخل فشنگ دینامیت یا هر نوع خرج دیگری که در چال قرار دارد می گذارند سر دیگر فتیله اطمینان بیرون چال میباشد. دراین نوع آتشکاری عامل تحریک شده که بوسیله فتیله اطمینان به چاشنی منتقل شده چاشنی را منفجر میکند و انفجار چاشنی سبب انفجار خرج اصلی می گردد.
2-2-2- مزایا و معایب فتیله اطمینان:
2-2-2-1- مزایا:
تنها مزیت فتیله اطمینان سهولت کار با آن می باشد، تخصص لازم برای کار با فتیله اطمینان کمتر از سایر روشهاست.
2-2-2-2- معایب
1- گاز حاصله از سوختن آن حاوی مقدار زیادی دی اکسید کربن است.
2- چون شخص آتش کار باید همه چالها را آتش زده، و بعدا به پناهگاه برود فرصت لازم برای رسیدن به پناهگاه باید بحدی باشد که قبل از پناهنده شدن، اولین چال منفجر نشود، لذا تعداد چالها محدود میباشد.
3- کنترل انفجار منحصرا با شمردن تعداد انفجارها میسر است. در بعضی اوقات ممکن است دو یا چند چال همراه هم منفجر شود و در شمارش آنها اشتباهی رخ دهد. به هر صورت تا 15 دقیقه بعد از آتشباری نباید به محل انفجار نزدیک شد.
4- در عملیات آتشباری بسیار کم پیش میآید که تمامی چالها دریک زمان آتش شوند بلکه مکانیسم و تکنیک انفجار ایجاب میکند که چالها بفواصل زمانی معین از یکدیگر (معمولاً کمتر از 5/0 ثانیه) منفجر شوند و این کار با کوتاه کردن و بلند کردن فتیله اطمینان میسر نیست زیرا در هر متر فتیله اطمینان 20 ثانیه نوسان زمان سوختن پیش میآید.
5- اجرای انفجار در چالهای بلند و چالهای زیر آب با فتیله اطمینان میسر نیست.
2-3- فتیله انفجاری (Detonating Cord)
فتیله انفجاری فتیله ای است محکم، نرم و ضد آب و با سرعت m/sec 6000 تا m/sec 7000 منفجر میشود ماده منفجره بکار رفته در آن (PETN) است که توسط لایه هایی از نخ چتائی و پنبه پوشیده است و یک پوشش پلاستیک دور آنرا گرفته است. نخ سبب مقاوم شدن فتیله در مقابل کشش و پلاستیک موجب میشود که بتوان آنرا در محیط آبدار استفاده کرد. مقطع فتیله انفجاری که تقریبا 15 برابر بزرگ شده در شکل(2-2) مشاهده میشود.
فتیله انفجاری در مقابل ضربه حساس است اما به اصطکاک ، شک و الکتریسیته حساس نیست. فتیله انفجاری در مقابل کشش و خراشیدگی مقاوم است و تا دمای 10- درجه سانتیگراد قابلیت خمش خود را حفظ میکند. فتیله انفجاری درایران با نام کرتکس برای اولین بار معرفی شده و هنوز هم به همین نام مشهور است.